De zoon van de berentemmer

Xavier-Laurent Petit

De zoon van de berentemmer (in het Frans: Le fils de l’Ursari) is een spannende en meeslepende jeugdroman over een Romajongetje met een verrassend talent. De auteur neemt ons mee in een wereld vol moeilijkheden, maar ook vol vriendschap, veerkracht en hoop.

Een foto van een Ursari-berentemmer uit de jaren 50 en een Romafamilie die zijn pad kruiste bij het Gare de Lyon in Parijs: dat was wat de Franse auteur Xavier-Laurent Petit inspireerde om De zoon van de berentemmer te schrijven. Het verhaal gaat over Ciprian, een jongetje van een jaar of tien (maar het kan net zo goed negen zijn, of elf, want dat weet hij zelf niet precies) uit een rondtrekkend berentemmersgeslacht. De Ursari verdienen de kost door hun bruine beer te laten vechten of kunstjes te tonen. Maar de mensen zien de Ursari liever gaan dan komen en de zaken gaan slecht. Dus laat Ciprians vader hun beer vrij in het bos.

Eiffeltoren

De familie besluit geluk en rijkdom te zoeken in Parijs, de stad van de Eiffeltoren. Daar raakt Ciprian gefascineerd door de spelletjes schaak in het Parc de Luxembourg. Hij blijkt een talent te bezitten dat zijn lot en dat van zijn familie wel eens voorgoed kan veranderen.

Eigen moraal

De zoon van de berentemmer is een boek dat vlot leest en best spannend is. Ciprian en zijn familie komen in aanraking met mensensmokkelaars en afpersers. Ze worden uitgesloten en uitgespuwd door de samenleving. Om te overleven hebben ze hun eigen moraal. Toch wijst Xavier-Laurent Petit hen niet met de vinger. Integendeel, hij nodigt de lezer uit om de wereld te bekijken door de ogen van Ciprian.

Gruwelijke gangster

Moeilijk is het niet om je in te leven in de kleine Romajongen. Petit werkt zijn personages stuk voor stuk schitterend uit: van de gruwelijke gangster Karoly, het puberzusje Vera, de wegterende moeder van Ciprian en de warmhartige mevrouw Walvis. Zij is het die het bijzondere talent ontdekt van Ciprian.

Subtiel en genuanceerd

De zoon van de berentemmer, dat in 2023 werd bekroond met de Zilveren Griffel,  is een meeslepend en toegankelijk verhaal dat jonge lezers op een spannende manier laat kennismaken met een onbekende wereld. Petit verwerkt maatschappelijke thema’s zoals discriminatie, armoede en vooroordelen op een subtiele en genuanceerde manier in het verhaal. Hij raakt zijn lezers en houdt hen vast tot de laatste pagina.

Een aanrader voor wie houdt van een spannende roman die ook aan het denken zet. Want koesteren we niet allemaal vooroordelen voor mensen die anders zijn dan wij?

Mijn dochter van nog nét geen 13 jaar heeft De zoon van de berentemmer ook gelezen. Ik vroeg haar om te verwoorden wat ze ervan vond. Ze maakte in de lagere school deel uit van de Leesjury, en toen moest ze na het lezen van een boek ook haar mening noteren. Omdat ze zich er toen nogal gemakkelijk van afmaakte door ‘mooi, goed, leuk, slecht of saai’ in te vullen op de stippellijn, mocht ze die woorden van mij niet meer gebruiken.  (‘Oh zeg, mamaaa 🙄🙄 ‘)

Dit is wat ze – ongeveer en na wat doorvragen - schreef:

‘Ik vond het boek ontroerend, het raakte me echt. Ik weet dat het fictie is, maar het voelde heel realistisch. Ik heb er veel door geleerd, want ik wist niet dat mensen zo leven en zo behandeld worden in een stad niet ver van hier. Ik kon me goed inleven in de personages en begrijp waarom ze sommige dingen deden. Als je geen diploma hebt en alleen je eigen taal spreekt, heb je soms geen keuze. Het boek is een aanrader.’

Bronnen:

·  Bertels, L. (2016, 7 september). L’exil incarné par un récit singulier. La Libre Belgique, pagina 48. Opgehaald van https://aartselaar.bibliotheek.be/krantenarchief/artikel/7af898ab-8253-4c5b-b15c-25bdd280746f

·  Hervé, A.-F. (2016, 15 oktober). Le fils de l’Ursari de Xavier-Laurent Petit interroge, bouscule et émeut. Livresse. Opgehaald van https://livresse.fr/le-fils-de-lursari-xavier-laurent-petit-lecole-des-loisirs/

·  Wikipedia. (n.d.). Ursari. Opgehaald van https://en.wikipedia.org/wiki/UrsariArchives Portal Europe. (n.d.). Tweet: · Archives Portal Europe status 1737116242274841010. Opgehaald van https://x.com/ArchivesPortal/status/1737116242274841010